Hilde Vernaillen (HV): Het jaar 2022 heeft het belang van publiek-private samenwerkingen aangetoond, zowel in het dossier van de overstromingen als in dat van de pensioenen en de fiscaliteit. We leverden in 2022 op deze fronten grote inspanningen, met tot nu toe maar weinig resultaat. Willen we onze maatschappelijke rol opnemen en dus de leemtes vullen (‘closing the gap’), dan moeten we van bij de aanzet voorbereid zijn en bruggen slaan naar de politici door ze degelijk te informeren.”

Na zijn functie te hebben opgenomen, stelde Hein aan de politici een actieplan voor, vergezeld van een opleidingsaanbod. Het idee was aan de politieke wereld de grondslagen van de verzekering toe te lichten, na eerst alle begrippen te hebben gedefinieerd, en daarbij te wijzen op het belang van publiek-private samenwerkingen bij het omgaan met systemische risico’s. Dit voorstel kon niet worden gerealiseerd. 

We hadden ons ook kunnen buigen over de noodzaak om de risico’s in de samenleving terug te dringen, om deze zowel economisch als sociaal te laten evolueren.

De regering maakt er een erezaak van haar programma te verwezenlijken in de wetenschap dat haar leden bij de volgende verkiezingen worden afgerekend op hun resultaten.

Wij van onze kant moeten overtuigen van de relevantie van de voorstellen die we op tafel leggen. Onze voorstellen zijn eerlijk en evenwichtig. Ze zorgen ervoor dat het algemeen belang (verzekeraars, verzekeringnemers, overheden) wordt beschermd tegen frequentere en belangrijkere risico's. Iedereen heeft baat bij sterke juridische modellen die nieuwe rampen kunnen doorstaan.

Daarom ben ik ervan overtuigd dat wij alle politieke partijen nu moeten sensibiliseren door onze prioriteiten zodanig kenbaar te maken dat zij door zowel linkse als rechtse partijen worden overgenomen. Wij zijn daartoe in staat en wij moeten onze standpunten nu bekendmaken, zodat zij een prominente plaats krijgen in de voorstellen van de partijen en in toekomstige regeringsovereenkomsten.

Naast deze prioriteit moeten we ons in 2023 ook toeleggen op het klimaatrisico, de gevolgen van de pandemie en de onderbrekingen van bepaalde economische activiteiten alsook het cyberrisico.

 

Rond welke thema’s hebben we in 2022 vooruitgang geboekt en welke thema’s vereisen nog inspanningen?

Etienne Bouas-Laurent (EBL): Ten eerste wil ik de duidelijke verbetering benadrukken van de communicatie op sectorniveau, die transparant, pedagogisch onderbouwd en proactief is.

Ten tweede merk ik op dat de overstromingen van 2021 op het jaar 2022 zijn blijven wegen en zich ook in 2023 nog zullen laten voelen. Onze wereld wordt voortaan gekenmerkt door een toenemende frequentie van systemische risico’s, die de facto moeilijkheden voor de verzekeringssector inhouden en die ook op onze samenleving wegen. We bevinden ons in een overgangsfase tussen een deterministische wereld en een eerder volatiele wereld waarin we moeten leren om deze toegenomen risico’s samen het hoofd te bieden. De verzekeringswereld zou zich dus op proactieve wijze moeten profileren in deze voortdurend evoluerende en veranderende maatschappij.

We hebben in 2022 een ambitieus actieplan voorgesteld. Hoever staan we daar vandaag mee?

Hein Lannoy (HL): Ambitieus is ontegensprekelijk het gepaste woord om ons actieplan te omschrijven, en wel in die mate dat Hilde het eerder als een driejarenplan beschouwt.

We hebben het ondertussen trouwens bijgewerkt, in september en nog eens aan het einde van het jaar. Aan het jaareinde moesten we vaststellen dat de verwezenlijkingen op bepaalde domeinen talrijk waren, terwijl er op andere gebieden nog werk aan de winkel was. Op duurzaamheidsvlak werden enkele eerste stenen gelegd, met de oprichting van een taskforce en de aanstelling van een sustainability manager die zeer goed werk heeft geleverd. Ik onthoud ook dat de ondernemingen grote vorderingen hebben geboekt met de uitwerking van een duurzaamheidsbeleid. Aangezien ook de concurrentievoorwaarden hier meespelen, zijn overleg en samenwerking op sectorniveau niet altijd even vanzelfsprekend. Toch ben ik ervan overtuigd dat we gezamenlijk werk kunnen maken van concrete sectorale projecten.

Meer algemeen beschouwd moet onze sector investeren in hoe geloofwaardig hij wordt bevonden wanneer thema’s ter sprake komen als de wet op de taks op effectenrekeningen, de interpretatieve wet inzake de droogteproblematiek en het recht om vergeten te worden. We hebben in deze dossiers een defensieve houding aangenomen en slaagden er niet in om de politiek te overtuigen. In 2023 hebben we nood aan een visie, aan een geloofwaardig verhaal om die defensieve aanpak achter ons te laten en naar voren te treden met een eigen visie op grond waarvan we de regering kunnen adviseren.

Bij bepaalde luiken van het actieplan voel ik veel voldoening dankzij de mooie projecten die al zijn verwezenlijkt. Ik treed Etienne bij wanneer hij de vorderingen toejuicht op het vlak van een dynamischere en proactievere communicatie. We plukken vandaag de vruchten van een werk van lange adem en willen onze investeringen op dit vlak voortzetten met een gloednieuwe website die eraan komt, met digitale nieuwsbrieven en met een nieuw intranet voor onze leden. Van elk van deze tools zal de uitrol dit nieuwe verhaal kracht bijzetten. 

De verzekeringssector kent een belangrijke plaats toe aan duurzaamheid. Ook hierbij is een partnerschap met de overheid vereist, zeker wanneer het gaat over de klimaatverandering. Kunnen we daar als verzekeraars de gevolgen van blijven dragen?

HV: Naar mijn gevoel gaat duurzaamheid over veel meer dan dat. Als sector moeten we alle partijen informeren over de uitdagingen die buiten het wettelijke kader vallen, omdat we goed beseffen hoe moeilijk het is om een partnerschap op te zetten. En men zal nog verder moeten gaan om te bouwen aan een wereld die duurzamer en veerkrachtiger is. De combinatie van het investeringsbeleid van de verzekeraars en een publiek-private samenwerking – niet alleen om de risico’s te dekken maar ook om ze te voorkomen – zal essentieel zijn.

Een robuust duurzaamheidsplan voor ons land is echt onontbeerlijk en we hebben onze rol te spelen in de uitwerking hiervan. Maar vooralsnog stel ik een gebrek aan visie vast bij het definiëren van de duurzaamheidsuitdagingen voor ons land.

HL: Ik heb het gevoel dat het debat teveel toegespitst is op duurzame/groene inversteringen terwijl duurzaamheid heel wat meer zaken omvat. Zo zijn er maar weinig duurzaamheidsinspanningen wat de verzekeringsproducten niet-leven betreft, terwijl daar toch belangrijke maatregelen kunnen worden getroffen op dat vlak. En dan hebben we het nog niet over preventie, die essentieel is en nog ruimte voor ontwikkeling biedt. 

EBL: Ik voeg in verband met dit thema nog een punt toe, namelijk dat van de modelwerkgever. Als verzekeraars dragen we de verantwoordelijkheid om onze medewerkers in de strijd tegen de klimaatverandering te betrekken. Onze teams hebben blijk van hun engagement gegeven met een grootschalige mobilisatie na de overstromingen van 2021. Ik wil onze medewerkers en makelaars en hun inzet voor de getroffenen dan ook graag nogmaals in het zonnetje zetten. Die inzet is er trouwens nog steeds bij bijvoorbeeld river cleanings, beach cleanings ...

Maar we hebben ook de plicht inclusieve werkgevers te worden. Daarbij kijken we niet alleen naar gender, maar ook naar etnische afkomst, handicaps en alle andere aspecten van diversiteit. Het is essentieel dat we garanderen dat werknemers zichzelf kunnen zijn in de verzekeringssector. Onze sector moet daadwerkelijk actie ondernemen wat diversiteit betreft, en zich niet alleen beperken tot aankondigingen. We moeten ervoor zorgen dat alle medewerkers de bedrijfscultuur in de verzekeringsondernemingen kunnen beleven.

Gegevensgebruik is een ander belangrijk thema. Wanneer we als verzekeraars meer gegevens gebruiken, kunnen we dan de preventie verbeteren en onze rol beter spelen?

EBL: De verzekering steunde altijd al op het gebruik van gegevens om de regels te bepalen voor de sluiting van overeenkomsten en om de verzekeringstarieven vast te leggen. Dat is de essentie van ons beroep. Vandaag beschikken we over steeds meer gegevens en doen we een beroep op artificiële intelligentie om ze te verrijken wanneer dat nodig blijkt. Al is het gebruik van deze gegevens divers en soms aan reglementaire beperkingen onderworpen, we stellen vast dat ons beroep evolueert. 

Een voorbeeld: elke verzekeringsonderneming ontvangt miljoenen documenten, brieven en e-mails die niet-gestructureerde gegevens bevatten. Met de technologie van vandaag kunnen we deze gegevens automatisch verwerken en de meeste ervan in gestructureerde gegevens omzetten, wat een snellere en betrouwbaardere verwerking mogelijk maakt. Onze medewerkers kunnen zich dan wijden aan taken met een grotere meerwaarde.

Een ander concreet voorbeeld is het project POI (proof of insurance), dat de digitalisering van het autoverzekeringsbewijs beoogt. Door de digitalisering van deze gegevens kunnen de klassieke controles van papieren documenten (de groene kaart) verdwijnen, wat ook het grootschalige papierverbruik zal terugdringen. Ook wordt het werk van de politie zo eenvoudiger, want die moet niet langer manuele, willekeurige controles uitvoeren. Voortaan volstaat het de nummerplaat van het voertuig te scannen om de verzekeringsstatus ervan te achterhalen.

Wat cyberveiligheid betreft, zijn we ons ervan bewust dat er bij de beoordeling van het risico van een onderneming algoritmes moeten worden ingezet die een waaier aan gegevens analyseren.

Tot slot zullen extra gegevens ook nuttig zijn in het kader van preventie en schadebeheer bij natuurrampen, dankzij het (bijna) realtimegebruik van satellietgegevens. Zo kan je verzekerden in een noodsituatie sneller identificeren en de vergoedingsprocedure vereenvoudigen. 

HV: Het is inderdaad mogelijk om al heel snel de personen te identificeren die zich bij een overstroming in een noodsituatie bevinden. We beschikken over gegevens over de waterstijging, de getroffen gebieden en de personen in moeilijkheden. Dat is overigens het werk dat in ontwikkelingslanden wordt verricht door het UNDRR (United Nations Office for Disaster Risk Reduction). Ik zou wensen dat men dit ook in de ontwikkelde landen toepast. De aanwezigheid van gevestigde instellingen betekent niet dat alles hier beter werkt bij bijvoorbeeld een natuurramp.

Bij de overstromingen in 2021 hebben de herverzekeraars ons precieze gegevens verstrekt over de plaatsen die het hardst waren getroffen, met de hoogte van de waterstand voor elke woning. 

Die gegevens bestaan dus. Er moet alleen nog worden bepaald wat we ermee mogen doen en hoe ze kunnen worden benut om de omvang van de schade te beperken. Als we daarin willen slagen, zal de publiek-private samenwerking essentieel zijn om preventie- en duurzaamheidsplannen op te zetten.

Hoe laat het huidige klimaat van de economische crisis zich voelen in de verzekeringssector?

HL: De verzekeraars moeten met meerdere factoren rekening houden, zoals hogere energiekosten en de inflatie. Wat de toegenomen inflatie betreft, moet een goed activa/passiva-beheer (ALM) vanuit verzekeringsoogpunt in principe realistisch zijn. Daarbij moet je in het achterhoofd houden dat de langetermijnvoorzieningen natuurlijk een moeilijke uitdaging vormen, met gevolgen waarop je voorbereid moet zijn. De houding van de toezichthouder zal hierbij een belangrijke factor zijn.

En dan is er natuurlijk ook de impact van de inflatie op de verzekerden zelf. Door de gestegen energiekosten is de kans op een toename van het kredietrisico niet verwaarloosbaar. Als we een zware recessie ingaan, zullen tal van klanten het ook moeilijk krijgen om hun facturen op het einde van de maand te betalen. Dat wordt dan een echt maatschappelijk probleem.

EBL: Wat de verzekerbaarheid betreft, valt er een link met duurzaamheid te leggen. Een deel van de bevolking verarmt in die mate dat de betrokkenen alsmaar meer moeilijkheden ondervinden om op het einde van de maand hun facturen te betalen. Welke rol kan de verzekering spelen voor dit deel van de bevolking? Is het redelijk dat dit deel van de bevolking zich niet meer verzekert? We staan voor een grote maatschappelijke uitdaging waarop de verzekeringssector antwoorden moet proberen te formuleren.

HV: Deze mensen moeten vooral worden geholpen om zich te verzekeren voor het minimaal noodzakelijke. Vandaag verzekeren we ons tegen tal van risico’s. Onze uitdaging zal zijn dit deel van de bevolking te helpen om voor de meest essentiële zaken verzekeringen te sluiten tegen lagere tarieven, wat met onze distributiemodellen niet vanzelfsprekend is. Moet je bijvoorbeeld zijn tuinmeubelen verzekeren wanneer de betaling van de brandverzekeringspremie een grote hap uit het huishoudbudget neemt?

Is dit uitvoerbaar met de huidige hyperinflatie en de stijgende premies voor het merendeel van de verzekeringspolissen?

HV: Sommige premies zijn inderdaad nog ondergewaardeerd. Er bestaan geen slechte risico’s, enkel slechte premies. De premies moeten de door de verzekeraars gewaarborgde risico’s dekken. De vraag is voor welke risico’s de mensen effectief een verzekering moeten sluiten. En het antwoord luidt: niet noodzakelijk voor alles! Als de tuinmeubelen niet verzekerd zijn, is dat niet het einde van de wereld. Rijdt je kind daarentegen met een gemotoriseerd voortbewegingstoestel op straat een ander kind aan dat daar een levenslange handicap aan overhoudt, dan zal de familiale verzekering een reddende engel blijken te zijn. Die verzekering kost zo’n honderd euro per jaar. 

Zo komen we terug op financiële educatie, een van de stokpaardjes van onze sector. We moeten de mensen informeren zodat ze kunnen beslissen welke risico’s ze zelf willen dragen en voor welke risico’s ze een verzekernig willen sluiten. 

In België hebben we een traditie van risico-aversie en verzekeren we ons tegen alles. Als verzekeringsondernemingen moeten we onze maatschappelijke rol opnemen en het publiek informeren zodat de weegschaal naar de goede kant overhelt tussen twee groepen van verzekerden: enerzijds zij die hun verzekeringspremies kunnen betalen en daarbij goed beseffen welke risico’s al dan niet gedekt zijn en anderzijds zij die hun verschillende dekkingen niet meer kunnen betalen.